5 điều ít ai biết về đồng hồ đeo tay cổ xưa ở Việt Nam
Trước khi đồng hồ điện tử tràn ngập thị trường, trước khi điện thoại di động trở thành công cụ xem giờ phổ biến, đồng hồ đeo tay cổ xưa từng là một biểu tượng thời gian, địa vị và cả… phong cách sống tại Việt Nam. Những chiếc đồng hồ cơ lên dây như Seiko 5, Poljot, Raketa, Omega cổ,… từng là món tài sản quý giá, đôi khi còn được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Bài viết này sẽ tiết lộ 5 sự thật vô cùng lý thú về đồng hồ đeo tay cổ xưa ở Việt Nam, những điều mà thế hệ trẻ có thể chưa từng nghe đến.
1. Đồng hồ đeo tay từng là “của hồi môn” quý giá thời bao cấp
Ở Việt Nam những năm 1950–1980, khi điều kiện kinh tế còn khó khăn, một chiếc đồng hồ đeo tay – đặc biệt là hàng Thụy Sĩ, Liên Xô hay Nhật Bản – không đơn thuần là vật xem giờ. Nó là tài sản có giá trị, thể hiện vị thế và sự “ăn nên làm ra” của người sở hữu.
- Đàn ông có đồng hồ Thụy Sĩ như Omega, Tissot, Longines là niềm tự hào lớn.
- Nhiều gia đình dùng đồng hồ để làm của hồi môn, quà cưới hoặc quà tặng trọng đại.
- Có thời, đồng hồ là vật thế chấp đáng giá ngang vàng – nhất là loại chạy chính xác, còn nguyên hộp.
Ngày nay, những chiếc đồng hồ thời đó vẫn còn được giữ gìn như kỷ vật gia đình, mang giá trị tinh thần nhiều hơn vật chất.
2. Người Việt từng mê mẩn đồng hồ Liên Xô và Đông Âu
Trong thời kỳ bao cấp, hàng hóa phương Tây bị hạn chế nhập khẩu, nhưng các loại đồng hồ đến từ Liên Xô, Tiệp Khắc, Đông Đức lại phổ biến và rất được ưa chuộng.
Một số thương hiệu nổi bật:
- Poljot (Liên Xô): nổi tiếng với độ bền, thiết kế cổ điển.
- Raketa, Slava, ZIM: phổ thông hơn, thường dùng làm quà tặng công nhân viên.
- Prim (Tiệp Khắc): máy bền, mặt kính khoáng dày, được giới trí thức ưa chuộng.
Đặc biệt, các mẫu đồng hồ Liên Xô có kiểu thiết kế đậm chất “nam tính XHCN” với mặt số to, kim to bản, rất đặc trưng.
3. Chiếc đồng hồ cơ đầu tiên của nhiều người là… được tặng
Vào thời kỳ mà một chiếc đồng hồ tương đương cả tháng lương, không phải ai cũng có khả năng mua mới. Vì vậy, đồng hồ cổ xưa tại Việt Nam thường được truyền tay nhau hoặc tặng lại nhân dịp đặc biệt:
- Người cha tặng con trai khi trưởng thành.
- Đồng hồ tặng cán bộ nghỉ hưu, chiến sĩ xuất ngũ.
- Quà tặng 20/11 dành cho giáo viên nam là… một chiếc Seiko cổ.
Không lạ gì khi nhiều người ngày nay vẫn giữ chiếc đồng hồ đầu tiên như một di vật đầy cảm xúc, dù nó đã ngừng hoạt động.
4. Thợ sửa đồng hồ thời ấy là nghề danh giá và “bí truyền”
Với giá trị của đồng hồ thời xưa, nghề sửa đồng hồ không hề đơn giản hay rẻ tiền. Những thợ giỏi được ví như “bác sĩ của thời gian”, thường truyền nghề qua nhiều thế hệ, cẩn trọng trong từng chi tiết.
- Một số thợ có thể “mổ” đồng hồ cơ bằng kính lúp, kẹp gắp và bộ dụng cụ đặc biệt.
- Phụ tùng hiếm, nên thợ thường phải “chế đồ” hoặc tháo từ các đồng hồ khác.
- Những thợ nổi tiếng ở các khu chợ lớn như Chợ Tân Định, Hàng Buồm, Bến Thành… từng là địa chỉ “vàng” của dân chơi đồng hồ cổ.
Hiện nay, các tiệm sửa đồng hồ xưa dần mai một, nhưng vẫn còn vài người giữ nghề và đam mê theo hướng sưu tầm.
5. Có những chiếc đồng hồ cổ được lưu giữ hơn 50 năm vẫn hoạt động tốt
Điều khiến người ta trân quý đồng hồ cổ không chỉ là giá trị vật chất, mà là khả năng hoạt động bền bỉ qua hàng chục năm.
- Một số chiếc Omega lên dây tay đời 1950–1960 vẫn chạy chính xác từng giây.
- Những mẫu Seiko 5, Citizen đời đầu được dân sưu tầm đánh giá cao vì dễ bảo trì.
- Có người sở hữu chiếc đồng hồ cha để lại từ thời chiến, hiện vẫn sử dụng mỗi ngày.
Sự bền bỉ của những cỗ máy này khiến nhiều người tin rằng đồng hồ cổ là biểu tượng của thời gian thực sự – không chỉ hiển thị mà còn vượt qua nó.
Dù ngày nay chúng ta đã có vô số lựa chọn từ đồng hồ thông minh đến điện thoại, nhưng đồng hồ đeo tay cổ xưa ở Việt Nam vẫn giữ một chỗ đứng đặc biệt – như biểu tượng của ký ức, giá trị văn hóa và dấu ấn lịch sử. Những sự thật phía sau những chiếc đồng hồ cũ không chỉ là chuyện cơ khí, mà là câu chuyện về một thời, một thế hệ đã sống và trân trọng từng khoảnh khắc. Nếu bạn may mắn sở hữu một chiếc đồng hồ cổ, hãy giữ gìn nó như một phần của quá khứ – vì đó không chỉ là một món đồ, mà là thời gian sống lại trên cổ tay bạn.
